Gids: Etiquette en beleefdheid

Etiquette en beleefdheid

Voorwoord

Deze gids werd geschreven, omdat ik vond dat er een noodzaak was om bepaalde regels duidelijk te stellen. Iedereen heeft wel een basis van beleefdheid en etiquette, maar er worden verschillende vormen door elkaar gebruikt. Ook het hebben van verschillende functies is niet bevorderlijk voor mensen die de basis nog niet zo goed onder de knie hebben. Zij raken hierdoor snel ontmoedigd en gaan gewoon verder met het aanspreken van iedereen met 'je', het beginnen van een brief met beste [naam], etc. Daarnaast wanen sommige mensen zich in de toekomst. Ze vergeten dat onze maatschappij uit rangen en standen bestaat en dat ze niet zomaar even bij de Graaf kunnen langsgaan omdat ze een probleem hebben. Die heeft daar hooggeplaatst personeel voor.

De gids bestaat uit verschillende hoofdstukken, die apart te lezen zijn. Wie zich dus al bedreven genoeg voelt voor de basis, kan meteen verder naar het volgende hoofdstuk. Let vooral op de details. Hoofdletters, punten en komma's staan er niet voor niks. Ze hebben allemaal hun betekenis.

Een gids als deze schrijf je niet alleen. Ik wil dan ook de mensen bedanken die het hielpen samen te stellen en verbeteren. Tot slot wil ik jou als lezer bedanken. Een gids wordt niet geschreven om in de bibliotheek te zetten, maar om te lezen. Ik wens je dan ook veel leesplezier!

Inhoudsopgave

• I - de basis
  
• II - aanspreekvormen gebruiken
  
• III - titels combineren
  
• IV - slot

I - de basis

Onze maatschappij bestaat uit verschillende standen. Van de allerlaagste stand, zijnde een lijfeigene (slaaf voor wie dat woord niet kent), tot de Keizer. En iedere stand heeft zijn eigen aanspreektitel. Moeilijk? In het begin wel, maar daarom heb ik net deze gids geschreven. Probeer te onthouden waar je alle info kan vinden en gebruik deze om dingen in op te zoeken. Je hoeft het allemaal niet vanbuiten te weten hoor. De belangrijkste dingen zal je vanzelf wel onthouden als je ze vaker gaat gebruiken. Probeer eens een week lang elke brief, aanspreking via MariaSchoneNazareth (msn dus), herbergbezoek, ... te schrijven volgens de regels van de etiquette. Je zal zien dat het, eenmaal onder de knie, helemaal niet zo moeilijk is als het lijkt (en je leeft je meer in in je rol als middeleeuws man/vrouw).

Voor ik begin, zou ik nog even 3 woorden willen uitleggen: respect, aanzien en beleefdheid. Alle drie hebben ze met elkaar te maken, maar ze zijn niet hetzelfde. Respect is iets wat je moet verdienen. Dat krijg je niet doordat je Baron van Huppeldepup of Graaf van Happeldepap bent. Nee, respect kan je alleen maar geven. Als je je medemens, van welke rang dan ook, respecteert, zal je zien dat je vanzelf respect in de plaats krijgt. Aanzien is iets anders. Het lijkt erg op respect, maar is toch niet hetzelfde. Iemand van hoge rang krijgt meer aanzien omdat hij al een weg heeft afgelegd om die rang te behalen. Dit betekent echter niet dat men hem automatisch gaat respecteren. Wanneer die persoon, om zijn rang te behalen, allerlei vuile spelletjes heeft gespeeld en misbruik maakte van de mensen, hoef je hem daarvoor niet te respecteren. Beleefdheid is een term die gebruikt wordt wanneer je iemand op gepaste wijze groet, je je mening op een volwassen manier overbrengt zonder scheldwoorden of beledigende opmerkingen, en zo verder.

Dit brengt me bij de eerste basisregel:

Citaat :

Regel 1: Iemand die een speciale aanspreektitel heeft, spreek je aan met u (of U als deze persoon een hoge rang heeft).

Om te weten of iemand nu een rang heeft, moet je die persoon natuurlijk kennen. Al dat niet zo is, gebruik dan voor de veiligheid u (zonder hoofdletter). Van zodra deze persoon zegt dat je met 'je' mag aanspreken, doe dat dan ook. Het toont je respect voor die persoon en toont aan dat je luistert naar wat deze persoon zegt.

Citaat :

Regel 2: Wanneer iemand zegt dat je je mag zeggen, doe dat dan ook uit respect voor die persoon.

Ik neem aan dat je wel benieuwd bent naar welke rangen er allemaal zijn. Voor het gemak werden ze opgedeeld in 4 categorieën. Erachter staat welke aanspreekvorm je moet gebruiken bij deze persoon. Hoe je die aanspreekvorm moet gebruiken, wordt in het volgende hoofdstuk uitgelegd.

Adellijke titulatuur:


o Keizer -> Zijne/Hare Keizerlijke Majesteit
o Koning/Koningin -> Zijne/Hare Koninklijke Majesteit
o Prins/Prinses -> Zijne/Hare Koninklijke Hoogheid
o Groothertog -> Zijne/Hare Koninklijke Grootheid
o Markies -> Zijne/Hare Hoogheid of Zijne/Hare Majesteit
o Hertog/Hertogin -> Hooggeboren
o Graaf/gravin-> Hooggeboren
o Burggraaf/Burggravin -> Hooggeboren
o Baron/barones-> Hoogwelgeboren
o Ridder-> Hoogwelgeboren
o Heer/dame-> Hoogwelgeboren


Ambtelijke titulatuur:


o Keizerlijke functionaris -> Zijne/Hare Excellentie
o Minister -> Zijne/Hare Excellentie
o Kanselier-> Zijne/Hare Excellentie
o Lid van de Raad-> Hoogedelgestrenge
o Rechter-> Edelachtbare
o Openbaar Aanklager-> Edelachtbare
o Burgemeester-> Weledelgestrenge
o Rector-> Weledelgestrenge
o Decaan -> Edelgestrenge
o (Hoofd)mentor -> Edelgestrenge
o Veldwachter -> Edelgestrenge


Militaire titulatuur:


o Kapitein-> Zijne Excellentie
o Sergeant-> Hoogedelgestrenge
o Luitenant-> Weledelgestrenge
o Onderluitenant -> Weledelgestrenge
o Adjudant-> Edelgestrenge
o Korporaal-> Korporaal
o Soldaat -> soldaat


Kerkelijke titulatuur:


o Paus-> Zijne Heiligheid
o Kardinaal-> Zijne Eminentie
o Aartsbisschop-> Zijne Hoogwaardige Excellentie
o Bisschop-> Zijne Hoogwaardige Excellentie Monseigneur
o Apostolisch Nuntius-> Zijne Hoogwaardige Excellentie Monseigneur
o Aartsdeken-> Hoogeerwaarde Monseigneur
o Deken-> Hoogeerwaarde
o Abt-> Hoogeerwaarde
o Pastoor-> Zeereerwaarde

II - Aanspreekvormen gebruiken

Er zijn verschillende plaatsen waar deze aanspreekvormen gebruikt kunnen worden. In een brief of wanneer je iemand tegenkomt zijn de meest voor de hand liggende. Deze worden hieronder uitgelegd.

1/ Iemand tegenkomen
Stel dat de burgemeester van je stad in de herberg binnenkomt. Begin dan niet met 'hoi burgemeester!' of 'gegroet [naam]'. Bij het aanspreken van een burgemeester begin je met een groet, zoals 'gegroet', 'welkom' of eventueel 'hallo' of 'hoi'. Meteen daarna komt de aanspreektitel. In dit voorbeeld is dat dus Weledelgestrenge (met hoofdletter!). Voorbeeld: 'Gegroet Weledelgestrenge burgemeester' of 'Hallo Weledelgestrenge [naam]. Verder spreek je de burgemeester alleen aan met u, tenzij die zegt dat je mag tutoyeren (oftewel dat je in plaats van u, je mag zeggen).
Afsluiten van het gesprek gebeurt op ongeveer dezelfde manier. Je begint met een groet als 'tot ziens', 'welterusten', 'tot later' en gebruikt dan weer de aanspreektitel. In het geval van de burgemeester wordt dat dan 'Tot later Weledelgestrenge burgemeester' of 'Welterusten Weledelgestrenge [naam]'.

Titels waarin het woord 'Zijne' voorkomen, zoals 'Zijne Excellentie' zijn iets moeilijker. Je kan moeilijk zeggen 'Gegroet Zijne Excellentie' aangezien de Excellentie voor je neus staat. In dat geval gebruik je een andere vorm van het woord Zijne, namelijk Uwe. Voor de Kapitein bijvoorbeeld, zeg je dan 'Gegroet Uwe Excellentie Kapitein [naam]'.

2/ Een brief schrijven
Brieven schrijven is niet zo moeilijk. De openingszin is net dezelfde als wanneer je die persoon zou tegenkomen. Bijvoorbeeld 'Gegroet Uwe Excellentie Kapitein [naam],'. Na de begintitel komt een komma. Hierna kan je nog de titel herhalen van de persoon, bijvoorbeeld 'Graaf van Holland'. Dit is echter niet verplicht. Sommige mensen hebben het graag, anderen dan weer niet. Aan de schrijver de keuze. Na de komma komt een lege lijn en dan kan je beginnen schrijven. Het eerste woord bevat geen hoofdletter.
Verder probeer je zo beleefd mogelijk te zijn in de brief door gebruik te maken van u of U. Begin je brief nooit met ik, het komt erg slecht over. Probeer verder zoveel mogelijk het woord 'ik' te vermijden. De brief mag niet om jou gaan. Hoewel je jezelf misschien erg interessant vindt, komt het slecht over om zulke brieven te schrijven. Het getuigt ook van weinig respect voor de ontvanger van de brief.
Een brief kan je op verschillende manieren eindigen, naargelang de rang van de ontvanger van deze brief. Eerst komen er 2 lege lijnen en daarna de groet. Het meest eenvoudige is 'groeten' of 'was getekend'' of iets in die aard, daarna een komma en een lege lijn en dan je naam. Een meer beleefde vorm is om je eigen naam van de juiste aanspreektitel te voorzien. Hierbij zullen de mensen die 'Zijne' in de aanspreektitel staan hebben, dan ook die vorm gebruiken. Bijvoorbeeld: 'Groeten, Zijne Excellentie [naam]'. Een veel beleefdere afsluiting, voor de hooggeplaatste mensen, is om duidelijk te maken dat je je plaats kent. Dit kan met volgende zin: 'Aanvaard, Uwe Excellentie [naam], mijn nederige groet. [je eigen naam+titel]'.

Dit klinkt allemaal erg verwarrend. Daarom heb ik enkele voorbeelden gemaakt die alles duidelijk zouden maken. Ikzelf gebruik het woord 'groet' in verschillende vormen graag. Maar zoals gezegd zijn andere vormen ook mogelijk.

Voorbeeld 1
Een brief van een inwoner van de stad aan zijn/haar burgemeester.

Citaat :

Gegroet Weledelgestrenge burgemeester,

kunt u mij helpen? Ik heb bijna voldoende geld om een tweede veld te kopen, maar ik zou ook naar lvl2 kunnen gaan. Waar heeft de stad het meeste nood aan? Mijn diensten staan ter beschikking van de stad.


Groeten,

[naam]

Voorbeeld 2
Een brief van de kapitein aan de Graaf van Holland.

Citaat :

Gegroet Hooggeboren Graaf [naam], Graaf des Hollands,

de mannen zijn gereed om aan te vallen. Ze wachten enkel op mijn teken. De eerste verkenners hebben duizend troepen geteld, maar er zijn er waarschijnlijk meer. Van zodra ik meer nieuws heb, informeer ik U.


Aanvaard, Hooggeboren Graaf [naam], mijn nederige groet.

Zijne Excellentie kapitein [naam]

III - Titels combineren

In het vorige hoofdstuk zagen we hoe je eenvoudige titels kon gebruiken. In Holland zijn er echter verschillende mensen met meerdere titels. Hoe weet je dan welke te kiezen? Of moet je ze combineren? Dit zijn vragen die niet altijd een eenduidig antwoord hebben. Hou echter 1 ding in het oog: wanneer je iemand aanspreekt omdat hij de Aartsbisschop is, gebruik dan minstens de titel voor Aartsbisschop. Wanneer je de sergeant nodig hebt, gebruik dan de titel voor sergeant. Verder zijn er mensen die graag al hun titels te horen krijgen, en anderen die met 1 titel al tevreden zijn. Probeer in te schatten met welk soort persoon je converseert en kies dan welke titels je gebruikt. Allereerst zal ik wat uitleg geven over welke extra titels er zijn.

1/ Adellijke titels
Na zijn mandaat, mag een Graaf maximaal 3 mensen tot de adel verheffen in een titel naar keuze (Heer, Baron of Burggraaf) en krijgt hij zelf een leengoed. In plaats van 'Graaf van Holland', wordt hij dan 'Graaf van Huppeldepup'. De andere personen van adel hebben ook elk hun leengoed. Deze kan je terugvinden in de registers van de herauderie. Daarnaast mogen Baronnen, Burggraven en Graven nog 1 of enkele vazallen uitroepen. Een vazal krijgt een eigen landgoed en mag zichzelf dan Heer noemen.

2/ Orde van Verdienste
De Orde van Verdienste van de Hollandse Leeuw of kortweg Orde van Verdienste is een eretitel die de Graaf mag geven aan gelijk wie. Er zijn echter verschillende manieren om hier automatisch een titel te krijgen. De titels zijn van hoog naar laag: Grootofficier, Commandeur, Officier. Ze zijn te herkennen aan een bordeaux, blauw of groen lint rondom hun blazoen. De leden van de Orde van Verdienste staan allemaal vermeld in het register. Deze titel kan je toevoegen onder de vorm 'Grootofficier in de Orde van Verdienste', waarbij Grootofficier ook Commandeur of Officier kan zijn.

3/ Kerkelijke titels
De personen die lid zijn van de kerk hebben allemaal een muts op hun blazoen. Deze muts is in een bepaalde kleur en bevat een bepaald aantal eikels (die knopen) aan weerszijden van het blazoen. Hieraan kan je zien of die persoon een pastoor, Bisschop of Kardinaal is. De betekenis van de mutsen kan je vinden in de registers.

4/ Aanspreektitels combineren
Wanner een persoon zowel Baron als Graaf is, gebruik dan alleen de hoogste titel. In dit geval is dat Hooggeboren. Idem voor de titels die 'Edelgestrenge' bevatten.
Wanneer een persoon vanuit verschillende takken een titel heeft, kunnen deze in elkaar verweven worden. Een Bisschop die ook Graaf is, spreek je aan met 'Zijne Hooggeboren Excellentie Monseigneur'. Hier wordt Hoogwaardige dus vervangen door Hooggeboren.

IV - Slot


Hierbij beëindig ik deze gids. Als je alles goed gevolgd hebt, zou je zowat iedere burger van Holland een beleefde brief moeten kunnen schrijven. Als je niet zeker bent of je nu de juiste titels hebt gebruikt, kan je altijd eens polsen bij je gesprekspartner. Deze weet normaal welke titels hij allemaal heeft en als hij de gids gelezen heeft, weet hij ook hoe ze te gebruiken. Fouten maken is geen zonde, want uit je fouten kan je leren. Probeer het gewoon en je zal zien dat je het snel genoeg onder de knie zal krijgen. Succes!